Af hverju ætti Ísland að sækja um aðild að ESB?

Lítil umræða varð um aðild Íslands að Evópska efnahagssvæðinu þann 1. janúar 1994.  Málið var samþykkt í heild sinni á alþingi og varð aldrei kosningamál þótt aðdragandinn væri langur. Allmargir urðu þó til þess að fara fram á þjóðaratkvæðagreiðslu og má þar nefna Samtök um óháð Ísland, sem gáfu út blað sem hét Útvörður, ef ég man rétt. Hæglega hefði mátt gera lista með fleiri hundruð rökum með og fleiri hundruð rökum á móti EES samningnum. En umræðan var slöpp.  Ennþá slappari er umræðan þó um hugsanlega aðild Íslands að ESB. Þar hafa sárafá rök, með eða á móti, verið til umfjöllunar.  Stjórnarsamstarfið er í hættu ef ég skil rétt; en fáir stjórnarliðar þora að tjá einlægar skoðanir sínar, þannig er flokksræði lýðveldisins Íslands orðið.  En með hvaða rökum ætti Ísland að sækja um aðild að ESB, leyfist mér að spyrja?  Er það til að taka upp nýjan gjaldmiðil, sem tekur óratíma fyrir Ísland, eða til þess að flytja inn ódýrari matvæli, sem er úrelt sjónarmið í ljósi atburða haustsins? Eða til að yfirþjóðlegt vald leysi af hólmi duglausa stjórnmálamenn? Eða hvað? Ég tek ofan af fyrir þeim sem reyna að gera lista um kosti og galla í svo stóru máli sem þessu. Þá fyrst má eiga upplýstar og yfirvegaðar umræður um kosti og galla. Ég tel að þetta hljóti að verða þverpólitískt mál og að það eigi að fara í þjóðaratkvæðagreiðslu með það eftir góðan undirbúning.

Óravegur að Evrunni

Þau skilyrði sem myntbandalag Evrópu (European Monetary System) setur fyrir upptöku Evrunnar virðast óyfirstíganleg fyrir Ísland næstu árin.  Þessi skilyrði eru: 1) Verðbólga má ekki vera meiri en 1,5% hærri en að meðaltali í þeim þremur Evrulöndum þar sem minnst verðbólga er. 2) Gengi krónunnar skal vera innan vikmarka gagnvart Evrunni, sem nemur plús mínus 15%. 3) Skuldir ríkissjóðs mega ekki vera meiri en sem nemur 60% af landsframleiðslu 4) Vextir á ríkisskuldabréfum til 10 ára mega ekki vera meira en 2% hærri að meðaltali en hjá þeim þremur löndum sem lægsta verðbólgu hafa. 5) Halli á ríkissjóði má ekki vera meiri en 3% af landsframleiðslu. Loks skal Seðlabankinn beita virkri verðlagsstýringu, ná verðbólgumarkmiðum og ekki lána til opinberra fyrirtækja. Slóvakía verður 16. Evrulandið í janúar 2009 og það hefur tekið landið allt að 5 ár að aðlaga sig að hinum ströngu kröfum sem taldar eru upp hér að framan.  Það hlýtur að taka a.m.k. þann tíma á Íslandi, eða hvað?

Gjá á milli stjórnvalda og almennings

Ekki skánar ástandið í stjórnmálunum.  Stjórnin framtakslaus og stjórnarandstaðan máttlaus.  Hvort tveggja ýtir undir óánægju þjóðarinnar, sem birtist í vaxandi mótmælum.  Það stefnir í einhverskonar uppgjör.  Ef mér skjátlast ekki er 90 ára fullveldisafmæli Íslands á mánudaginn 1. desember. Líklega munu margir ræðumenn velta því fyrir sér hvort við séum fullvalda þjóð í ljósi hruns efnahagslífisins í október.  Það væri auðvitað slæmt en verra er að gjá hefur myndast milli stjórnvalda og almennings, svo notað sé þekkt orðalag.  Löggjafarsamkoman var í vikunni að setja lög sem kveða á um 2ja ára fangelsi fyrir að mæta ekki í yfirheyrslu eða skila ekki gjaldeyri til landsins, svo dæmi sé tekið.  Það veit ekki á gott, eða hvað?

Græðgi og meðvirkni: Burt með spillingarliðið!

Afskriftir bankanna á kröfum til stjórnenda og lykilstarfsfólks sem keypti hlutabréf í bönkunum verða ekki liðnar.  Sama hvaða nöfnum menn vilja kalla það er þar um ósiðlegt athæfi að ræða og ólöglegt.  Þeir sem skipta búum gömlu bankanna eru í öllum rétti til að rifta þessum málamyndargerningum.  Enda sér það hvert smábarn að efnað fólk sem skuldar vegna hlutabréfakaupa á sinni eigin kennitölu er betri trygging fyrir greiðslum heldur en einkahlutafélag á nöfnum viðkomandi, sem stofnað hefur verið með 100 þús króna takmarkaðri ábyrgð.  Ég sætti mig ekki við þjófnað og lýsi eftir stjórnmálamanni með bein í nefinu til að taka á þessu máli.  En það virðist tefja málið hve margir stjórnmálamenn tengjast spillingunni með einum eða öðrum hætti. Vonandi finnst einhver sem ekki þarf að vernda fjölskyldumeðlimi eða passa sinn ráðherrastól.  Þá hefði kannski mátt treysta á fjölmiðlana, en það bætir ekki úr skák að þeir eru nær allir á sömu hendi! Spilling og samtrygging er nú að koma æ betur í ljós og þar eru komnar ærnar ástæður fyrir því að slíta stjórnarsamstarfi og sækja nýtt umboð til kjósenda.

Almúginn fái að fella sinn dóm

Allir eru nú stikkfrí á Íslandi.  Eftir marga fréttatíma og lestur blaða er ég litlu nær um það sem raunverulega gerðist.  Sagan sýnir okkur líka að það er erfitt að meta sögulega stórviðburði í sömu andrá og þeir gerast. Segja má að í október hafa átt sér stað heimildasöfnun en uppgjörin eru eftir.  Ég spái því að flestallir kaupsýslumennirnir sleppi með fjárhagstjón og siðadóma almennings, sem þeir taka auðvitað misjafnlega nærri sér.  Bankarnir lenda trúlega í málaferlum þar sem helst verður tekist  á um ábyrgðir innistæðna á erlendri grundu.  Embættismennirnir sleppa í skjóli stjórnmálamannana sem áttu að bera ábyrgð á þeim, en stjórnmálamennirnir sleppa ef ekki verður gengið fljótlega til  kosninga. Fylgi flokkana hýtur að vera gerbreytt, en er það nokkuð svo slæmt?  Kannski ekki, en þaða á enn eftir að nefna almenning sem vissi ekki einu sinni hvað stóð til en tekur svo á sig byrðar og axlar alla ábyrgð. Mér finnst því lágmarkskrafa að sami almenningur fái að axla þá ábyrgð að kjósa sér ný stjórnvöld hið fyrsta.

Víxill útrásar fellur á grunlaus stjórnvöld

Í moldviðri síðustu daga keppast embættismenn og kjörnir fulltrúar við að þvo af sér bletti sem á  þá falla.  Eftirlitsiðnaðurinn í skrifræðinu sem við völdum okkur frá Brussel með EES samningnum,  bendir á aðra, og aðrir benda á enn aðra.  Allir eru stikkfrí og engin ber ábyrgð á neinu. 

Umræðustjórnmál seinni tíma eru ekki að virka við núverandi aðstæður.  Nú er lag að sigta út mestu blaðurskjóðunum og senda þær heim af þinginu.  Aðeins huti af stjórnmálamönnunum virðast eiga samleið með þjóðinnni þessa októberdaga.

Hér eru e.t.v. komin merki þess að fjórflokka kerfi Jónasar frá Hriflu sé loksins úr sér gengið.  Alla vega má vona að einhverjir finnist með bein í nefinu til að leiða þjóðina á réttari brautir en hin bláeygu og rænulausu/grunlausu stjórnvöld hafa valið fyrir okkur.

Og nú vantar þjóðina peninga til að borga ábyrgðir sem þegnar þessa lands voru í án þess að vita af því.  Útrásarvíxillinn hefur fallið á komandi kynslóðir.  Ráðamenn sögðu að ríkissjóð skulda lítið.  En þeir hafa þá gleymt að reikna með þessum risaábyrgðum, eða hvað? 

En vill einhver lána Íslandi? Rússar hafa sennilega ekki nægjanlega góða ástæðu til að lána Íslendingum fjóra milljarða evra, eftir að þjóðin komst ekki að í öryggisráði Sameinuðu Þjóðanna.

Nú þegar hefur verið leitað til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um mögulega lánafyrirgreiðslu en ekkert er enn komið út úr þeim viðræðum. Ísland er ekki eina þjóðin sem leitað hefur á náðir sjóðsins því Úkraínumenn eru þegar komnir með vilyrði fyrir 14 milljarða dala láni.

Úrskurð umhverfisráðherra þurfti að segja mér þrisvar

Í lok júlímánaðar felldi umhverfisráðherra úr gildi ákvörðun Skipulagsstofnunar frá því í febrúar um að ekki þurfi að meta umhverfisáhrif sameiginlega af öllum framkvæmdum tengdum álveri á Bakka við Húsavík.  

Þetta kemur á óvart í ljósi þess að í apríl á þessu ári hafnaði sami ráðherra kröfu Landverndar um að fella ákvörðun Skipulagsstofnunar úr gildi.  Ráðherrann hafnaði í apríl kröfu Landverndar á þeim forsendum að matsferlið væri komið of langt, en kúventi svo afstöðu sinni í lok júlí.

Nú mun þurfa að meta umhverfisáhrif á öllu í senn; álverinu, Þeistareykjavirkjun, Kröfluvirkjun II og háspennulína frá Kröflu og Þeistareykjum til Húsavíkur.  "Lengir ferlið um nokkrar vikur eða mánuði", segja sumir.  En það veit enginn, því umhverfismat hefur ekki verið gert áður með þessum hætti í landinu.

Ég skil þetta ekki og lét segja mér fréttirnar þrisvar.  Alla vega passar þetta ekki við afstöðu sama stjórnvalds t.d. til álvers í Helguvík.  Er hér verið að gera upp á milli byggðalaga eða kjördæma?  Pólitík og stefnumál t.d. um hið "fagra Ísland" eru eitt; þá kippir enginn sér upp við ósamræmi milli missera.  Embættisfærsla framkvæmdavaldsins í landinu er annað.  Þar skal gæta jafnræðis, heilinda og festu.  Þetta er því grafalvarlegt mál.

Helgi Seljan löglegur en siðlaus?

Helgi Seljan átti "viðtal" við borgarstjóra Ólaf F. Magnússon í gær.  Tilsvör borgarstjóra komust  sjaldnast til skila vegna frammíkalla sjónvarpsþáttastjórnandans Helga.  Það var Vilmundur Gylfason, blessuð sé minning hans, sem þótti spyrja heldur hvasst í byrjun 8. áratugarins og sýna ráðamönnum ónóga virðingu.  Það reyndist tímabært þá og allir eru barns síns tíma.  Síendurteknar spurningar og frammíköll Helga Seljan í gær er aðferð sem hann hefur áður beitt, en spyrja má hvort tilgangurinn sé af pólitískum toga!  Sá sem tekur viðtal veit ekki hvert það leiðir og annar aðilinn á ekki að ráða niðurstöðunni.  Sífelld frammíköll og endurtekningar sömu spurningar eiga ekki heima í "viðtali".   Frekar í þriðju gráðu yfirheyrslu þar sem reynt er að trufla "viðmælandann" þannig að hann á endanum segi eitthvað í áttina við það sem til stóð að veiða upp úr honum. 

Helgi Seljan var fyrir stuttu sýknaður í meiðyrðamáli vegna umfjöllunar um meintan þátt Jónínu Bjartmarz í veitingu ríkisborgararéttar, en siðanefnd Blaðamannafélags Íslands fordæmdi vinnubrögð Helga.  Reyndar skil ég dóm héraðsdóms þannig að sjónvarpsmaðurinn hafi verið löglega siðlaus og bíð eftir umfjöllun í Hæstarétti því enn hefur ekki tekist að afsanna að verið sé að nota kastljósið í pólitískum tilgangi.  En ég verð hugsi í hvert sinn sem þessi fyrrum kosningastjóri Samfylkingarinnar fjallar um hin pólitísku mál á þeim vettvangi.

Sameining og ný tækifæri

Meirihluti kjósenda er fylgjandi sameiningu Þingeyjarsveitar og Aðaldals.  Úrslitin eru afgerandi í báðum sveitarfélögunun. Meira afgerandi en þau voru í nóvember síðastliðnum þegar niðurstaðan var efnislega hin sama.  Þá var líka kosið um aðild Skútustaðahrepps, en lýðræðisleg niðurstaða Mývetninga var að taka ekki þátt. 

Það er orðið brýnna í seinni tíð að fámenn sveitarfélög sameinist og verði þannig hæfari til að taka að sér verkefni og halda uppi þjónustu.  Hið nýja sveitarfélag telur um 1.000 íbúa og bundnar eru vonir við að sveitarfélag af þeirri stærðargráðu skili íbúunum betra samfélagi.  Um málefni nýja sveitarfélagsins verður örugglega mikil umræða næstu tvo mánuði fram að sveitarstjórnarkosningum.  Sameiningin skapar ný tækifæri og það er íbúanna að nýta þau.

Aðaldælahreppur og Þingeyjarsveit sameinast

Minnihlutinn ræður í Þingeyjarsveit

Sveitarstjórn Þingeyjarsveitar ákvað á dögunum að ganga aftur til kosninga um hvort eigi að sameinast Aðaldælahreppi.  Aftur og nýbúnir eiga íbúarnir að taka afstöðu til sama máls.  Það var í nóvember síðastliðnum sem þeir veittu sveitarstjórnarmönnum umboð til að sameina þessi sveitarfélög.  Þá fór fram leynileg lýðræðisleg kosning og meirihlutinn vildi sameina.  Þá var líka kosið um aðild Skútustaðahrepps, en lýðræðisleg niðurstaða Mývetninga var að taka ekki þátt. 

En nú virðist minnihlutinn ráðskast með meirihlutann frá í íbúakosningunum í nóvember 2007.  Það sjá allir sem kynna sér 91. grein sveitarstjórnarlaga númer 45 frá 1998. Heimild til sameiningar fékkst í nóvember því 2/3 sveitarfélaganna samþykktu tillöguna.  Og í þeim sveitarfélögum sem samþykktu búa a.m.k. 2/3 íbúa sem kusu. 

Íbúar  Þingeyjarsveitar hafa nú orðið fyrir þeirri ólýðræðislegu reynslu að atkvæði þeirra í leynilegri íbúakosningu var gert ónýtt með ákvörðun sveitarstjórnar um að kjósa aftur. Það er sem sagt ekki meirihlutinn sem ræður, heldur minnihlutinn!  Ekki er vitað hvað þarf að kjósa oft svo minnihlutinn sætti sig við vilja meirihlutans.